De bekende punitive damages, een vergoeding die strekt tot vergelding van het onrecht en tot preventie van toekomstig onrecht, voelen best lekker aan in situaties waarin een ander zich echt schaamteloos heeft gedragen! Zo af en toe wordt daarom een poging gedaan die punitive damages (bekend van onder meer het te hete kopje koffie bij McDonald’s) in Nederland te importeren/introduceren. Zo ook in de zaak van het in 1992 gekochte dressuurpaard. Nadat zijn echtgenote in 1997 haar sportieve carrière in de paardensport beëindigd had wenste de eigenaar dit dure dressuurpaard te verkopen. De trainer/paardenhandelaar die dit paard indertijd had verkocht wilde wel bemiddelen bij de verkoop van dit paard. Inmiddels woonde de eigenaar van het paard in Tennessee, USA. De trainer/handelaar bedong 10% commissie over de verkoopprijs. In 1998 ontving de eigenaar van de trainer/paardenhandelaar $ 312.000,-. Dit zou dan dus 90% van de verkoopprijs zijn. Niet dus! De eigenaar kwam erachter dat het paard in werkelijkheid voor $ 480.000,- was verkocht en begon een procedure tegen de trainer in Tennessee. Daar vond het US district court dat niet alleen sprake was van een wanprestatie maar ook van intentional, reckless and fraudulent actions! Naast een schadevergoeding van $ 250.000,- werd daarom $ 250.000,- extra toegewezen wegens punitive damages. In hoger beroep bij het US court of appeals in Ohio werd deze uitspraak bevestigd. Kennelijk bood de trainer jaren en jaren weinig verhaal. Tot in 2018. Toen sloeg de executeur van de nalatenschap van de inmiddels overleden eigenaar in Nederland toe: er werden beslagen gelegd ten laste van de trainer voor een vordering die inclusief rente en kosten inmiddels was opgelopen van $ 500.000,- tot maar liefst $ 1.481.306,70.
Punitive damages in Nederland; Gazprom-criteria
Omdat de Amerikaanse uitspraken niet zonder meer in Nederland ten uitvoer kunnen worden gelegd – er is geen verdrag op grond waarvan de uitspraak van een Amerikaanse rechter in Nederland zonder meer gelding heeft – moest in Nederland een nieuwe procedure worden begonnen, met de eis dat de trainer wordt veroordeeld tot het bedrag waartoe de trainer in Amerika al was veroordeeld. In een dergelijke procedure moet de rechter onder meer toetsen (de Gazprom-criteria) welk gezag die buitenlandse beslissing heeft, of die bijvoorbeeld genomen is in een fatsoenlijke gerechtelijke procedure en ook of de erkenning van die beslissing niet in strijd is met de Nederlandse openbare orde.
De rechtbank Oost-Brabant wees die eis af; de Amerikaanse rechter was niet bevoegd… Echter, in hoger beroep besliste het gerechtshof ’s-Hertogenbosch op 31 augustus 2021 dat de Amerikaanse rechter wel degelijk bevoegd was en ook dat de Amerikaanse procedures fatsoenlijk waren verlopen. Echter, het gerechtshof wees de punitive damages af: punitive damages verdragen zich niet met het fundamentele karakter van het Nederlandse schadevergoedingsrecht, inhoudende dat het slachtoffer moet worden gebracht in de positie waarin hij zich zonder de schadeveroorzakende gebeurtenis had bevonden, en niet meer dan dat! Bestraffing door middel van punitive damages hoort in Nederland niet thuis.
Deze uitspraak past in het beeld: in Nederland wordt de schade vergoed, maar de benadeelde krijgt niet méér dan de werkelijk geleden schade vergoed. Pogingen om dat toch voor elkaar te brengen mislukken stelselmatig. Zo oordeelde de rechtbank Overijssel in 2016 in een zaak waarin inbreuk was gemaakt op auteursrecht van Siemens op software, dat uitsluitend de concreet geleden schade van de benadeelde vergoed kan worden. Geen “double damages”, ook niet omdat in een aanvankelijk voorstel voor de handhavingsrichtlijn een verdubbeling van de schadevergoeding was opgenomen. En ook werden niet de volledige, werkelijke kosten van Siemens vergoed. De Nederlandse rechter is en blijft gematigd!
De Groen & Van Lint Advocaten procedeert en adviseert ook over de tenuitvoerlegging van buitenlandse vonnissen in Nederland.