De nieuwe economie met techbedrijven die platforms ontwikkelen en beheren, slimme algoritmes en IT-personeel inzetten, heeft te maken met veelal ouderwetse regels. Soms vervelend, soms niet. Want hoewel die regels in beton gegoten lijken zijn ze in werkelijkheid via uitleg vaak best goed toe te passen. Een mooi voorbeeld is de pensioenkwestie die Booking.com honderden miljoenen kan gaan kosten.
Bedrijfstakpensioenfonds
Binnen de reisbranche bestaat een verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds, net als in veel andere sectoren. Dit soort pensioenfondsen moet pensioenen uitkeren aan (ex-)werknemers die onder de werkingssfeer vallen. Mind you, ook als de werkgever geen premie heeft betaald! De pensioenrechten van die werknemers komen immers direct voort uit het pensioenreglement, zoals de Hoge Raad op 3 februari 2012 heeft beslist: de pensioenaanspraken van een werknemer op grond van zijn deelnemerschap in BPF vloeien immers zelfstandig en rechtstreeks uit het pensioenreglement voort. Er is geen extra handeling, zoals een toekenning of administratie, nodig. Dergelijke pensioenfondsen hebben dus een probleem als zij meer moeten uitkeren dan zij ontvangen aan premies. Tel daarbij op dat een claim van een pensioengerechtigde jegens een pensioenuitvoerder niet verjaart. Het is daarom begrijpelijk dat bedrijfstakpensioenfondsen op jacht zijn om bedrijven te laten betalen (“aan te sluiten” in het jargon), het liefst met terugwerkende kracht. Dat ondervond ook Booking.com. Op 9 april 2021 besliste de Hoge Raad dat Booking.com “bemiddelt bij het tot stand komen van overeenkomsten op het gebied van reizen” en dus een reisagent is, zoals bedoeld in het verplichtstellingsbesluit voor de reisbranche. Kantonrechter en gerechtshof Amsterdam hadden de claim van het Bedrijfstakpensioenfonds voor de Reisbranche nog afgewezen. Dit omdat de betrokkenheid van Booking.com slechts zou bestaan uit het via het platform bij elkaar brengen van vraag en aanbod op het gebied van accommodaties, het argument van Booking.com. Dat was te kort door de bocht volgens de Hoge Raad. Het pensioenfonds en Booking.com zijn nu aan het onderhandelen; komt men er niet uit dan mag het Haagse hof de zaak beslissen met inachtneming van de beslissing van de Hoge Raad.
Werkingssfeer
Of een bedrijf valt onder een bedrijfstakpensioenregeling wordt bepaald door de werkingssfeer: vallen de bedrijfsactiviteiten onder de werkingssfeerbepalingen in een verplichtstellingsbesluit? Vaak wordt dat bepaald door het “hoofdzaakcriterium”: heeft het aantal arbeidsuren of de omzet in hoofdzaak betrekking op de activiteiten zoals gedefinieerd in het verplichtstellingsbesluit? En hoe moet dat dan met uren van werknemers die niet die activiteit zelf verrichten? Mogen die worden toegerekend? Antwoord: (genuanceerd) ja. Maar wat nu als een bedrijf door innovatie meer en meer IT-activiteiten verricht en verder af komt te staan van wat de kernactiviteit was in de oude situatie? Is dat dan een zelfstandige nieuwe kernactiviteit of zijn die activiteiten nog steeds dienstbaar aan de hoofdactiviteit? En hoe zit het als verschillende vennootschappen binnen één concern verschillende activiteiten verrichten? Online supermarkt Picnic viel volgens de rechtbank Amsterdam niet onder de werkingssfeer van de CAO voor de Levensmiddelenbranche; de opslag- en distributieactiviteiten waren daarvoor te belangrijk.
Conflicten over wel/geen aansluiting bij een bedrijfstakpensioenfonds zullen veelvuldig blijven voorkomen. De inzet is vaak hoog. De Groen & Van Lint Advocaten staat ondernemers bij met advies en in procedures.