Hij was 52 jaar oud, getrouwd, drie kinderen, en vanaf 1 januari 2013 in dienst van Healthy Entrepreneurs als Directeur Business Intelligence, naast een baan voor 18 uur per week, in het kader van zijn opleiding tot doktersassistent, in een huisartsenpraktijk. Healthy Entrepreneurs zet zich in voor de onbelemmerde toegang tot medicijnen. Voor zijn werkgever (“Basic health there where no one else will go…”) maakte hij dienstreizen naar India, Bangladesh en, in april 2013, naar Haïti. Haïti is een risicovol land, ook wat betreft rabiës. Op Haïti verbleef hij in een compound, want dat was het veiligst. De compound was uiteraard voorzien van een waakhond. Die was ingeënt tegen rabiës, maar de pup die er sinds kort bij was nog niet. Die pup was, zo bleek achteraf, door een ander dier aangevallen en in zijn staart gebeten… En die pup beet hem op 4 mei 2013, vlak vóór hij weer naar Nederland terug zou reizen, in zijn hand toen hij hem even aaide. Hij had de wond wel goed schoon gemaakt, en een foto van zijn hand genomen, met de gebruikte schoonmaakmiddelen erop. Het was niet iets om direct te laten nakijken of na terugkeer in Nederland over te vertellen. Totdat het te laat was. Op 19 juni werd hij zichtbaar ziek en kort daarna opgenomen in het ziekenhuis en later, toen hij had verteld dat hij op Haïti door een hond was gebeten, was de diagnose: rabiës. Het was toen echter al te laat en de werknemer overleed op 15 juli 2013.
De nabestaanden eisen schadevergoeding van Healthy Entrepreneurs op grond van artikel 7:658 BW: de werkgever is aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij de werkgever aantoont redelijkerwijs alles gedaan te hebben om te voorkomen dat de werknemer schade lijdt, of tenzij sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid. De rechtbank Amsterdam oordeelde op 4 december 2017 dat Healty Entrepreneurs haar werknemer wel naar de compound had gestuurd, maar dat die compound onvoldoende veilig was nu er een besmette hond in rondliep… Evenmin had de werkgever ervoor gezorgd dat haar werknemer preventief tegen rabiës was ingeënt. Al met al: aansprakelijk. Echter, de werkgever (en Nationale Nederlanden, de aansprakelijkheidsverzekeraar) voerde daarnaast en ook wel begrijpelijk het verweer dat de werknemer eigen schuld had. Hij had zich immers kunnen laten inenten tegen rabiës en hij heeft zich niet direct na de beet laten onderzoeken. Dit “eigen schuld”-verweer slaagt wel. Een redelijk mens zou onder deze omstandigheden, al was het alleen maar vanwege tetanusgevaar, eerder naar een dokter zijn gegaan, zo meent de rechter. En de werknemer wist dat de wond gevaarlijk kon zijn, de Haïtiaanse familie bij wie hij verbleef had erop aangedrongen naar een arts te gaan. En de werknemer had niet voor niets een foto gemaakt, namelijk om later te kunnen laten zien dat de wond niet mis was… De zaak wordt aangehouden om deze kwestie verder uit te werken, mogelijk om te komen tot een verdeling van de aansprakelijkheid.
De zaak doet denken aan de situatie van de KLM-piloot die in 1998 in Abidjan, als gevolg van een ongeval met een taxi, een dwarslaesie opliep. De Hoge Raad bevestigde in 2005 dat KLM als werkgever aansprakelijk was omdat zij de piloot in risicovolle situaties liet werken zonder adequate verzekering af te sluiten. Werkgevers zijn dus gewaarschuwd: zij moeten, samen met hun werknemers, alle risico’s van tevoren goed zien te dekken, zeker wanneer werknemers naar risicovolle landen gaan voor hun werk, en in ieder geval een behoorlijke ongevallen- (en uiteraard ook: aansprakelijkheids-)verzekering afsluiten!
Hoe vervelend dit soort situaties van (gestelde) werkgeversaansprakelijkheid ook is, er moet worden beslist. En de vraag is of de rechtbank in de rabiës-zaak wel een goede beslissing heeft genomen. Juridisch is namelijk zeker te bepleiten dat de rechtbank tot een andere uitkomst had moeten komen, zonder een beroep op eventuele eigen schuld verder te behandelen. Immers, volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad (zoals het arrest van 7 december 2012 over de ervaren “asbestos safety worker” die overleed na een val van het dak) moet een werkgever er in het algemeen rekening mee houden dat werknemers, ook zij met veel ervaring en alle vereiste veiligheidsdiploma’s, niet altijd de ter voorkoming van ongevallen vereiste voorzichtigheid zullen betrachten… En dat sluit eigen schuld dan vrijwel uit. Eigen schuld is er immers alleen maar in geval van opzet of bewuste roekeloosheid bij de werknemer. En of dat hier aan de hand is…? Hoger beroep?